Łeba, Ustka, Władysławowo, Sopot, Hel, Międzyzdroje, Kołobrzeg
24 lipiec 2013r.
CZARNA DĄBROWA, położona 6 km na północ od Studzienic, była również wsią szlachecką. Jej istnienie potwierdzają dokumenty z 1346 roku. Dziś tę malowniczą wieś, z zachowanymi XIX-wiecznymi zabudowaniami, często nazywa się Grzybią Dąbrową, bowiem otaczające ją liściaste lasy są wyjątkowo grzybne. Atrakcyjne jest tu także ukształtowanie terenu - w pobliżu znajduje się wysoki brzeg polodowcowej rynny wypełnionej wodami jeziora Czarne Dąbrówno, a różnice wysokości pomiędzy poszczególnymi wzgórzami dochodzą do 80 m. Jeszcze w XVIII wieku okoliczne rozległe lasy zwane byty Puszczą Czarnodąbrowską. PÓŁCZNO znajduje się przy szosie Bytów-Kościerzyna, między jeziorami Glinow-skim i Pótczenko. Kiedyś była to osada na skraju wspomnianej Puszczy Czar-nodąbrowskiej. W średniowieczu Półczno początkowo było wsią rybacką, którą później przekształcono w dobra rycerskie. Z czasem nastąpiło jednak rozdrobnienie gruntów wśród miejscowej szlachty kaszubskiej. Przy granicy lasu, koło szosy do Studzienic, przetrwały charakterystyczne, piętrowe drewniane budynki niemieckich służb granicznych. W centrum wsi (na północ od szosy) znajduje się XIX-wieczny neogotycki kościół, a przy samej szosie owal-ne jeziorko Półczenko. Około 1,5 km na wschód od Półczna, przy szosie do Kościerzyny, zachował się przedwojenny polski budynek graniczny. Dziś po sąsiedzku działa mały tartak. NAKLA to rolnicza wieś w gminie Parchowo, położona 3 km na wschód od Półczna. W 1253 roku wieś ta przyznana została biskupom kujawskim i do roku 1772 należała do starostwa w Mirachowie. W czasach tych Nakla słynęła jako ośrodek garncarstwa. Dziś poza zachowanym pierwotnym układem przestrzennym wsi (owalnica) nie ma już wymienianych w przewodnikach sprzed kilkunastu lat kaszubskich drewnianych domów. Tego typu zabudowa przetrwała jednak w SKWIERAWACH, małej wsi znajdującej się 4 km na południe od Nakli. Dziś jest to przysłowiowy, ale za to malowniczo położony, „koniec świata". W średniowieczu Skwierawy były dobrem rycerskim, gniazdem rodziny Skwierawskich. Przez wieki wieś związana była z pobliskim Lipuszem. Dlatego też w latach 1920-1939 Skwierawy znajdowały się po polskiej stronie granicy. Pod koniec lat 30. doszło tu do niemieckiej prowokacji i zginął połski żołnierz WOP. Po 1945 roku mieszkańcy opowiedzieli się za przyłączeniem do gminy Studzienice (ziemie odzyskane traktowane były „ułgowo" choćby podczas rozkułaczania). W okolicy Skwieraw od kilkunastu lat chętnie osiedlają się „mieszczuchy". Koło wsi znajduje się nieduże jezioro Fiszewo (przepływa przez nie Wda). W leśniczówce ZDROJE (4 km na północ od Skwieraw) od końca lat 80. działa stadnina koni. PARCHOWO to duża gminna wieś położona 17 km na północny wschód od Bytowa, przy trakcie do Kartuz. « Najstarsze informacje o Parchowie pochodzą z XIII stulecia. Ponowna lokacja wsi dokonana została przez Krzyżaków w 1380 roku. Po roku 1466, jako dawne dobra zakonne, wieś stała się własnością królewską i siedzibą starosty niegrodowego. Urząd starosty sprawowali tu między innymi Szczepańscy i Krokowscy. Od XIII wieku Parchowo było też wsią kościelną. Po roku 1920 zamieszkała głównie przez Kaszubów wieś znalazła się w Polsce. Wielkie zasługi w umacnianiu polskości położył ówczesny tutejszy proboszcz, ks. Frost. Od roku 1945 gmina Parchowo jest częściąpowiatu bytowskiego. Znaczna rozbudowa wsi nastąpiła w latach 70. Dziś Parchowo to jedna z najbardziej kaszubskich gmin - działają tu zespoły ludowe i rokrocznie odbywa się międzynarodowa Biesiada Teatralna. Niestety, liczne pożary oraz burzliwe dzieje sprawiły, iż w Parchowie nie ma zbyt wielu zabytkowych budowli. Neoromański kościół z 1854 roku jest trzecią parchowską świątynią. O istnieniu tu kościoła wiadomo już z dokumentów z 1253 roku. Parchowska świątynia zachowała oryginalne wyposażenie z XVIII i XIX wieku. Przy kościele znajduje się dobrze utrzymany cmentarz z licznymi zabytkowymi nagrobkami. Pałac w otoczeniu parku to XIX-wieczna budowla mieszcząca od lat ośrodek dla upośledzonych dzieci. Przypuszczalnie wcześniej w miejscu tym znajdował się dwór starostów parchowskich. XIX-wieczny młyn na Parchowskiej Strudze znajduje się około 2 km na wschód od wsi, w przysiółku Parchowski Młyn. Okolice Bytowa, Studzienic i Parchowa Struga ta jest dopływem Słupi odprowadza wody z jeziora Mausz. Nie jest to jedyny tutejszy zabytek, bowiem pod lasem od strony Parchowa zachowała się ponad 100-letnia drewniana chata. Frydrychowo to dawny folwark nad jez. Mausz, znajdujący się 2 km na południowy wschód od Parchowa. Działa tu duży ośrodek wczasowy z kąpieliskiem i małą przystanią wodną. W okolicy Frydrychowa znajduje się sporo willi i domów letniskowych. Kościół parafialny w Parchowie CHOŚNICA jest niewielką rolniczą wsią, położoną 8 km na północ od Parchowa, przy lokalnej drodze do Bawernicy i Jasienia. W lasach na wschód od wsi, Imie-ści się rezerwat Siedem Jezior Chośnickich. Jest to siedem różnej wielkości oczek wodnych, znajdujących się na różnych etapach zarastania. Otacza je podmokły las i jagodziska. Rezerwat chroni występujące tam bardzo interesujące zespoły torfowiskowe i roślinne. Przed utworzeniem rezerwatu jeziorka te cieszyły się estymą wędkarzy, ze względu na zawsze udane połowy. JAMNO położone jest w połowie drogi między Parchowem a Pomyskiem, przy południowym brzegu Jez. Żukowskiego. Najstarsze informacje o Jamnie pochodzą z 1370 roku. Podobnie jak Parchowo, wieś ta stanowiła własność królewską. W okresie międzywojennym była to miejscowość graniczna między Polską a Niemcami. Do niedawna Jamno wyróżniała stara drewniana zabudowa i kaszubskie domy o szczytach zwieńczonych śparogami. Niestety, i tu postęp okazał się nieubłagany. Z szosy Bytów-Kartuzy roztacza się piękna panorama Jeziora Żukowskiego. Niestety, zarastające brzegi oraz postępujące zamulanie tego zbiornika nie skłaniają do kąpieli. Odgrywa ono jednak ważną rolę ornitologiczną - gniazdują tu stada łabędzi i kaczek. Z ich powodu jezioro objęte jest ochroną jako rezerwat ornitologiczny. POMYSK WIELKI oddalony jest od Jamna o około 5 km. Istniejąca już w XIII wieku osada przez stulecia była gniazdem szlacheckiego rodu von Pomeiske. Nazwa wsi przez niektórych językoznawców wywodzona jest z języka pruskiego (nie niemieckiego!). Dobra te przez pewien czas należały do klasztoru w Oliwie. Ród Pomeiske, który przybył tu z Pomezanii, otrzymał tę wieś z nadania w XIV wieku. Pierwszy kościół wybudowano w roku 1430. Obecny neogotycki kościół powstał w roku 1890, a od zakończenia wojny użytkują go katolicy. Ciekawostką jest, że tutejsi chłopi w XVII wieku odprowadzali podatek na walkę z czarownicami, wykorzystywany w Bytowie na opłacanie kata. Pamiątką po rycerskim statusie Pomyska Wielkiego jest resztówka majątku z XIX-wiecznymi zabudowaniami folwarcznymi oraz dworem. W ostatnich latach w okolicy Pomyska leśnicy wyznaczyli dwie ścieżki przyrodnicze - Szlakiem bytowskich jezior lobeliowych (na południe od wsi) i Leśne Uroczysko (przy drodze do Jamna).